Adrenokortikal karsinomlarda malignite tanısında en çok kabul gören kriter tümörün ağırlığı ve boyutlarıdır. 50 gram ve 6,5 cm sınır değerleri malign davranışta sırasıyla %91 ve %100 sensitivite ve spesifiteye sahiptir. Son dönemde kullanılan tanısal parametreler yapısal ve sitolojik özellikler ile tümörün invaziv karakterine dayanmaktadır. Weiss sisteminde yapısal özelliklerden koyu sitoplazma, diffüz patern ve nekroz bulunmaktadır. Sitolojik özelliklerden mitoz sayısı, atipik mitoz ve nükleer atipi yer alırken, invaziv karakterlerden sinüzoidal, kapsüler ve venöz invazyon bulunmaktadır. Bu kriterlerden 3 veya daha fazlasının saptanması malign davranış ile yüksek oranda ilişkilidir².

Onkositik tümörler ise geniş, koyu eozinofilik, mitokondriden zengin sitoplazmaya sahip hücrelerden oluşur³. Koyu sitoplazma, yüksek nükleer grade ve diffüz büyüme paterni gibi özellikler onkositik karsinomlarda doğası gereği mevcuttur. Bu nedenle konvansiyonel adrenokortikal karsinomlardaki klasik kriterlerin onkositik tümörlerde malignite tanısı için kullanılması tanıda aşırılığa neden olabilir. Weiss kriterlerinden sadece bazılarının (mitotik aktivite, nekroz, vasküler ve kapsüler invazyon) onkositik tümörlerde değerlendirilmeye alınması gerektiği belirtilmektedir¹. Onkositik adrenal tümörler ile ilgili son çalışmada majör kriterlerden (>5/50 BBA mitoz, atipik mitoz ve venöz invazyon) sadece birinin varlığı malignite için yeterli kabul edilmektedir. Eğer sadece minör kriterler (>10 cm boyut, >200 gram ağırlık, nekroz, kapsüler veya sinüzoidal invazyon) varsa tümör malignite potansiyeli belirsiz olarak değerlendirilmelidir⁴.

Click Here to Zoom

Şekil 1: Onkositik sitoplazmalı hücrelerden oluşan tümör dokusu gözlenmektedir (H&E; x200).

Click Here to Zoom

Şekil 2: Tümörde tripolar atipik mitotik figür izlenmektedir (H&E; x400).

Click Here to Zoom

Şekil 3: Adrenal parankim içerisinde tümöral hücre grupları mevcuttur (H&E; x200).

Click Here to Zoom

Şekil 4: Tümöral hücreler vasküler lümende ve duvara tutunmuş olarak gözlenmektedir (H&E; x400).

Click Here to Zoom

Şekil 5: İnhibin ile fokal olarak tümör hücrelerinde sitoplazmik membran boyanması izlenmektedir (İnhibin; x200).

Click Here to Zoom

Şekil 6: Tümörde yaygın kalretinin ekspresyonu mevcuttur (Kalretinin; x100).

Onkositik adrenokortikal karsinomlar ve konvansiyonel adrenokortikal karsinomların klinikopatolojik özelliklerinin karşılaştırıldığı bir çalışmaya⁸ göre onkositik karsinomların tanı yaşı 52,8 iken konvansiyonel karsinomların 47,7’dir. Konvansiyonel adrenokortikal karsinomların tersine onkositik karsinomlarda seyrek mitoz izlenir, atipik mitoz yoktur ve sinüzoidal invazyon bulunmaz. Benzer şekilde malignite kriteri olarak kullanılan parametrelerin onkositik karsinomlarda görülme oranı daha azdır. Onkositik karsinomlarda bizaar hücreler ve immünohistokimyasal olarak sinaptofizin ekspresyonu daha sıktır. Her iki grupta da kromogranin negatiftir. Konvansiyonel karsinomlarda Ki-67 indeksi %5-10 arasında değişmektedir. Bu oran onkositik tümörlerde %5’in altındadır (Tablo I). Benzer şekilde olgumuzda bizaar hücreler sıkça görülüyordu. Mitoz fokal bir alanda yüksek oranda görülüyordu. Sinüzoidal invazyon izlenmedi. Ki-67 proliferasyon indeksi %5’ti.

Click Here to Zoom

Tablo I: Onkositik ve konvansiyonel adrenokortikal karsinomların klinikopatolojik özelliklerinin karşılaştırılması (5)

Non-onkositik tümörlerde Weiss sistemi (Tablo II) sıklıkla kullanılmaktadır. Bu sistemin onkositik adrenal tümörlerde de klinik davranışı belirlemede uygun olup olmadığını araştıran çalışmalar mevcuttur^5-8,10,11. Lin ve ark. çalışmasında yüksek mitotik aktivite, nekroz, kapsül veya damar invazyonu olmayan adrenal onkositik karsinomların değerlendirilmesinde konservatif davranılması gerektiğini belirtmiştir⁶. Başka bir çalışmada şüphe götürmeyen malignite kriteri metastaz veya kapsül/damar invazyonudur¹¹. Hoang ayrıca cerrahi olarak çıkarılabilirlik ve büyük boyutun malignite kriterlerine eklenmesi gerektiğini belirtmiştir⁷. Othake ve ark. ise doğası gereği berrak hücre içermemesi, diffüz büyüme paterni göstermesi ve belirgin nükleer atipi bulunması nedeniyle onkositik adrenal tümörlerde konvansiyonel adrenokortikal tümörlerden farklı olarak Weiss sisteminin kullanışlı olmadığını belirtmiştir¹⁰. Benzer düşünceyi savunan Bisceglia ve ark. bu tümörleri üç kategoriye ayırmıştır⁵. Buna göre >5/50 BBA mitoz, atipik mitoz ve venöz invazyon kriterlerinden en az birini içerenler malign olarak değerlendirilir. Malignite kriterlerini içermeyen, >10 cm boyut ve/veya >200 gram ağırlık, nekroz, kapsüler ve/veya sinüzoidal invazyonu kriterlerinden en az birini içerenler ise malignite potansiyeli belirsiz olarak sınıflandırılır (Tablo III). Bu kriterlerden hiçbirini taşımayanlar benign onkositik tümörlerdir⁵. Olgumuzda Bisceglia ve ark. majör kriterlerinden yüksek mitotik indeks (11/50 BBA) ve venöz invazyon mevcuttu. Minör kriterlerinden nekroz ve kapsül invazyonu bulunuyordu. Her iki sisteme göre olgumuz malignite kriterlerini sağlıyordu.

Click Here to Zoom

Tablo II: Adrenokortikal tümörlerde Weiss kriterleri

Click Here to Zoom

Tablo III: Bisceglia kriterleri (Onkositik adrenokortikal tümörler için Weiss sisteminden modifiye edilmiştir)

Proliferasyon indeksi ve yüksek p53 ekspresyonu adrenokortikal tümörlerde potansiyel prognostik parametre olarak ileri sürülmüştür^12,13. Bisceglia’nın sonuçlarına göre onkositik karsinomlar ve konvansiyonel adrenal kortikal karsinomların Ki-67 proliferasyon indeksleri uyumludur. Ancak literatürde p53 eksprese eden sadece bir onkositik karsinom olgusu raporlanmıştır⁷. Bununla birlikte son dönemde Ki-67 proliferasyon indeksi ve p53 ekspresyonunun adrenal onkositik tümörlerde biyolojik davranışı belirlemede önemli olmadığı yönündeki yayınlar öne çıkmaktadır^6-8,11. Olgumuzda Ki-67 proliferasyon indeksi çok yüksek değildi (%5).

Malign ve benign onkositik adrenal tümörlerin immünohistokimyasal profili farklı değildir. Keratin ekspresyonu benign tümörlerde daha fazla görülebilir. İnhibin α, S-100, p53, vimentin pozitifliği her iki grupta da görülür. Adrenokortikal tümörler kromogranin eksprese etmez⁸.

Sonuç olarak onkositik adrenal neoplazmlarda biyolojik davranışı belirlemede Weiss sistemi kullanışlı değildir çünkü onkositik tümörler doğası gereği kriterlerden birkaçını zaten taşımaktadır. Bisceglia tarafından modifiye edilen sistem onkositik tümörler için uygun görünmektedir. Onkositik adrenal neoplazmlar değerlendirilirken primer tümör yanısıra metastaz olasılığı da unutulmamalıdır. Metastaz olasılığı klinik, radyolojik ve immünohistokimyasal bulgularla ekarte edildikten sonra skorlama sistemlerinden uygun olanı ile biyolojik davranış belirlenmeye çalışılmalıdır.

1) Volante M, Buttigliero C, Greco E, Berruti A, Papotti M. Pathological and molecular features of adrenocortical carcinoma: An update. J Clin Pathol. 2008;61:787-93.

2) Weiss LM, Medeiros LJ, Vickery AL Jr. Pathologic features of prognostic significance in adrenocortical carcinoma. Am J Surg Pathol 1989;13:202-6.

3) Kakimoto S, Yushita Y, Sanefuji T, Kondo A, Fujishima N, Kishikawa M, Matsumoto K. Non-hormonal adrenocortical adenoma with oncocytoma-like appearances. Hinyokika Kiyo. 1986;32:757-63.

4) Blanes A, Diaz-Cano SJ. Histologic criteria for adrenocortical proliferative lesions: Value of mitotic figure variability. Am J Clin Pathol. 2007;127:398-408.

5) Bisceglia M, Ludovico O, Di Mattia A, Ben-Dor D, Sandbank J, Pasquinelli G, Lau SK , Weiss LM. Adrenocortical oncocytic tumors: Report of 10 cases and review of the literature. Int J Surg Pathol. 2004;12:231-43.

6) Lin BT, Bonsib SM, Mierau GW, Weiss LM, Medeiros LJ. Oncocytic adrenocortical neoplasms: A report of seven cases and review of the literature. Am J Surg Pathol. 1998;22:603-14.

7) Hoang MP, Ayala AG, Albores-Saavedra J: Oncocytic adrenocortical carcinoma: A morphologic, immunohistochemical and ultrastructural study of four cases. Mod Pathol. 2002;15: 973-78.

8) Song SY, Park S, Kim SR , Suh YL. Oncocytic adrenocortical carcinomas: A pathological and immunohistochemical study of four cases in comparison with conventional adrenocortical carcinomas. Pathol Int. 2004;54:603-10.

9) Argyriou P, Zisis C, Alevizopoulos N, Kefaloyannis EM, Gennatas C, Petraki CD. Adrenocortical oncocytic carcinoma with recurrent metastases: A case report and review of the literature. World J Surg Oncol. 2008;6:134.

10) Ohtake H, Kawamura H, Matsuzaki M, Yokoyama E, Kitajima M, Onizuka S, Yamakawa M: Oncocytic adrenocortical carcinoma. Ann Diagn Pathol. 2010;14:204-8.

11) Krishnamurthy S, Ordóñez NG, Shelton TO, Ayala AG, Sneige N. Fine-needle aspiration cytology of a case of oncocytic adrenocortical carcinoma. Diagn Cytopathol. 2000;22:299-303.

12) Vargas MP, Vargas HI, Kleiner DE, Merino MJ. Adrenocortical neoplasms: Role of prognostic markers MIB-1, P53, and RB. Am J Surg Pathol. 1997;21:556-62.

13) Goldblum JR, Shannon R, Kaldjian EP, Thiny M, Davenport R, Thompson N, Lloyd RV. Immunohistochemical assessment of proliferative activity in adrenocortical neoplasms. Mod Pathol. 1993;6:663-8.